Sen de İzle!

14 Ekim 2011 Cuma

Tolkien'e göre Yaradılış Efsanesi / Orta Dünya

Tolkien'e göre yaradılış efsanesi..
Bölüm I

Ainulindalë'ye göre, her şey sadece karanlık ve büyük bir boşluktan ibaretken, bu uçsuz bucaksız boşluğun içinde yaşayan ve Tek Varlık Eru veya Elflerce daha sonra verilen adıyla Ilúvatar olarak bilinen tanrısal bir Varlık varmış. Ilúvatar'ın ilk ve basit düşünceleri, Ainur yani Kutsal Varlıklar olarak anılan tanrılar soyu haline gelmiş. Ilúvatar yarattığı tanrılara kendi ruhu yani Sönmez Ateşi’nden sonsuz hayat vermiş.
Bu tanrılar soyu için Ilúvatar boşlukta, Sonsuz Odalar olarak bilinen sarayı inşa etmiş. Ainur, burada şarkı söylemeyi öğrenerek, kutsal bir koro haline gelmişler. Bu tanrısal ruhların müziğinden ise, boşlukta dönüp duran küresel bir dünyadan ibaret olan kutsal bir görüntü ortaya çıkmış.
Arda, şarkılarla yaratılmış ve yaratılışında, kavga ve uyumsuzluk şarkıları söyleyen şeytani ruh Melkor dahil, tüm tanrısal varlıklar rol oynamış. Fakat Ainur'un müziği yalnızca bir Görüntü yaratmış; Eä, yani Bilinen Dünya, Ilúvatar yani Sönmez Ateşin gücünün sözü ve emri ile yaratılmış. Böylece ilk görüntü madde ve gerçeklik kazanmış. Sonra, bu dünyanın yaradılışında daha önemli roller oynamış olan ve şekillendirilmesinde rol almaya devam etmek isteyen Ainur, bu dünyaya inmişler.






Tolkien'e göre yaradılış efsanesi..
Bölüm II

Tolkien, Ainur'un büyük bölümünün Ilúvatar ile birlikte Sonsuz Odalarda kaldığını ve bu yeni dünyaya inmediğini anlatmakla birlikte, onlardan bir daha bahsetmez. Tolkien tarihi yalnızca dünyaya inerek fiziksel varlıklara bürünen tanrısal ruhlarla ilgilidir. Bunlar doğanın bileşenleri ve güçleri haline gelmiş ve aynı zamanda (Yunan ve Kuzey Avrupa tanrıları gibi) fiziksel biçim, kişilik, cinsiyet ve birbirleri ile akrabalık kazanmışlardır. Arda'ya inen Ainur, iki sınıfa ayrılmıştır: Valar ve Maiar - yani tanrılar ve yarı-tanrılar.

Valar 15 tanedir:

Rüzgarların Kralı Manwë;
Yıldızların Kraliçesi Varda;
Denizlerin Efendisi Ulmo;
Ağlayan Nienna;
Demirci Aulë;
Meyva Veren Yavanna;
Ormanların Efendisi Oromë;
Genç Vána;
Ölülerin Bekçisi Mandos;
Dokumacı Vairë;
Rüyaların Efendisi Lórien;
İyileştirici Estë;
Güreşçi Tulkas;
Danscı Nessa;
Daha sonra Karanlık Düşman Morgoth olarak adlandırılacak olan Melkor
Maiar daha kalabalık olmakla birlikte, tarihçelerde bu ölümsüz varlıklardan yalnızca bir kaçının adı geçmektedir:

Manwë'nin Sözcüsü Eönwë;
Varda'nın Nedimesi Ilmarë;
Dalgaların Ossë'si;
Durgun Denizlerin Uinen'i;
Sindar (Elf) Kraliçesi Melian;
Güneş Arien; Ay Tilion;
Yüzüklerin Efendisi Sauron;
Balrog'ların Efendisi Gothmog; Vampir Thuringwethil;
Örümcek Ungoliant;
KurtAdam Dragluin;
Irmağın Kızı Goldberry;
Iarwain Ben-adar (Tom Bombadil);
ve beş büyücü Olórin (Gandalf), Curunír (Saruman), Aiwendil (Radagast), Alatar, Pallando

Dünya yaratıldıktan ve Ainur dünyaya indikten sonra, Arda'da zaman başlar. Arda tarihinin büyük kısmında zaman ölçümünde kullanılabilecek güneş ve ay henüz yaratılmamış bulunduğundan, Tolkien Valarian Yılları ile Valarian Çağlarını kronolojik ölçüt olarak kullanır. Her Valarian yılı 10 insan yılına ve her Valarian Çağı 100 Valarian Yılına, yani 1000 insan yılına eşittir. Tolkien'in farklı yazılarında çeşitli olaylar ve tarihleri konusunda bazı çelişkiler bulunmakla birlikte, Arda'nın Yaradılışından (Yüzük Savaşından hemen sonraya rastlayan) Güneşin Üçüncü Çağının sonuna kadar 37 Valarian Çağı yani tamıtamına 37.063 ölümlü yılı geçmiştir.

Bu uzun çağlardan ilk bir kaçı, yeni gelmiş olan güçlerin Arda'yı Şekillendirmesi ile geçmiştir. Fakat Ainur'un müziğinde uyumsuzluk bulunduğu gibi, Arda'nın gerçek Şekillendirilmesi başladığında, şeytani Vala Melkor tarafından yönetilen bazı Maiar ruhları büyül bir anlaşmazlığa neden olmuştur. İlk Savaş olarak bilinen bu anlaşmazlık sonucu, Arda'nın doğal simetri ve uyumu (armonisi) bozulmuştur. Melkor sonunda sürgüne gönderilmişse de, Arda'nın denizleri ile karaları yarılmış ve yırtılmış ve Arda ilk Görüntüdeki ideal dünya haline gelme olasılığını sonsuza dek yitirmiştir.






Bölüm III

Lambaların Çağları


Arda'nın yaradılışı ve şekillendirilmesinin ardından, Quenta Silmarillion ile Tolkien'in yıllık ve kronolojilerinin diğer yayınları Ambarkanta ile Valinor Yıllıkları, İlk Savaşta Arda'nın zarar görmesine rağmen Valar'ın dünyayı büyük güzellik ve uyumdaki doğal harikalarla doldurdukları, Lambaların Çağları olarak bilinen “ Idilik bir dönemdi..” diye anlatırlar. Bu çağlar isimlerini, Vaların dünyayı aydınlatmak için yarattığı iki devasa büyülü lambadan alır.
Bu altın lambaları Demirci Aulë yapmış ve Rüzgarların Kralı Manwë'nin eşi Yıldızların Kraliçesi Varda içlerine ışığı yerleştirmiştir. Diğer Valar’ın birlikte çalışması ile bu lambalar tüm dağlardan daha yüksek birer devasa sütunun üzerine yerleştirilmişlerdir. Lambalardan biri Orta Dünyanın kuzeyinde Helcar adı verilen içdenizin ortasına yerleştirilmiş ve Illuin olarak adlandırılmış, diğeri ise Orta Dünyanın güneyindeki Ringil adı verilen içdenizin ortasına yerleştirilmiş ve Ormal olarak adlandırılmıştır.
Lambaların Çağlarında, Arda'nın tam ortasında yer alan Büyük Göldeki Almaren Adasında İlk Valar Krallığı kurulmuştur. Güzel Valar ve Maiar sarayları ve kuleleri ile dolan bu krallık, görülmeye değer bir harika idi ve bu dönemde dünya mutluluk ve ışıkla dolmuştu.
Arda'nın İlkbaharı olarak da bilinen bu Idilik dönemde Meyve Veren Yavanna, büyük ormanlar ve geniş otlaklar yaratarak bunları pek çok narin ve güzel kara ve su yaratığı ile doldurdu.
Fakat bu dönemde kurulan tek krallık Almaren değildi. Kuzeyde kötü Maiar ruhları yeniden bir araya geldiler ve Melkor Arda'ya geri döndü. Melkor kuzeyde gizlice büyük bir sur gibi Demir Dağları'nı yarattı ve bunların altında kötü kalesi Utumno'yu kurdu. Bu sığınağından, Valar’ın yarattıklarına zarar vermeye başladı; sular ve ormanlar yavaş yavaş zehirlendi. Yavanna'nın güzel yaratıkları şekil değiştirip işkenceye maruz kalarak kan isteyen canavarlar haline geldiler.
Sonunda yeterince kuvvetlendiğine inanan Melkor kötü ordusu ile Valar’a saldırdı. Onları hazırlıksız yakalayarak, Büyük Lambaların üzeirnde durduğu devasa sütunları yıktı; dağlar devrildi ve lambaların ateşi dünyaya yayıldı. Bu kargaşada Almaren Krallığı tamamen yokoldu.
Bu korkunç kavgada, Arda'nın İlkbaharı da sona erdi ve yerin yokedici ateşleri, yer sarsıntılarının yarattığı kargaşa ve yükselen denizler hariç dünya bir kez daha karanlığa gömüldü. Dünyanın tamamen yokolmasını engellemek için bu büyük kargaşayı sona erdirmek, Valar’ın tümünün gücünü bir araya getirmesini gerektirdi. Bu kargaşanın ortasında Melkor'la savaşmak ve daha fazla yıkıma yol açmak yerine Valar, Almaren ile Orta Dünyayı tamamen terk ettiler. Batıya giderek daha sonra Ölümsüz Topraklar adını alacak olan büyük kıta Aman'a yerleştiler. Böylece Lambaların Çağları, Valar’ın batıda yeni bir krallık kurması ve Orta Dünyanın yıkılmış topraklarını Melkor'un kötü güçlerine terk etmesi ile sona erdi.





Fantezi Dünyası - Fantastik Resimler - Fantastic Pictures * Orta Dünya,Bilimkurgu,Mitoloji ** Science Fiction - Middle-earth

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Fantastik Orta Dünya (fantastic middle earth) Fantastik Edebiyat Bilim Kurgu